Ruzie om een begrafenis...

Gisteren ben ik terug gekomen in Kampala, 14 uur in de bus langs adembenemende landschappen, zebra’s, apen en wrattenzwijnen. Nog 4 weken hier werken en dan zit het er al weer op. De tijd vliegt.
 Nu nog even een blog over de Kenianen... ik zal ze nooit helemaal begrijpen.
De oom van een vriendin van mij is twee weken geleden overleden. Mijn vriendin ging er op bezoek om te condoleren en omdat ik bij haar was ging ik mee. Zoals bij bijna alle sterfgevallen die ik hier heb meegemaakt leek het meer een groot verjaardagsfeest dan een verdrietig rouwen. Eten was ingeslagen, kippen werden geslacht en de keuken was vol met kokende vrouwen die elkaar luid lachend de nieuwste roddels vertelden. Buiten zaten de mannen met een kop thee de politiek te bespreken en tussendoor renden de kinderen achter de nog levende kippen aan. Het was een groot eetfestijn, en zoals de traditie voorschrijft zou dat nog minstens twee weken duren, tot de begrafenis. De begrafenis is de kroon op al dit werk, meer eten dan een heel dorp op kan, luide muziek, en een feest tot diep in de nacht. Veel mensen worden dronken en in Luo-land wordt wel eens gekscherend gezegd dat iedere begrafenis leidt tot de volgende. Het tragische is dat veel families geen cent willen uitgeven aan mensen als ze nog in leven zijn, ik heb vaak genoeg wanhopig bij een AIDS-patiënt aan het bed gestaan waar de familie geen vinger uitstak. Maar zodra de persoon is overleden is geen shilling te veel.
De voorbereidingen voor de begrafenis van de oom van mijn vriendin waren in volle gang. Deze zou op zaterdag plaatsvinden, hij zou begraven worden in zijn eigen tuin, iets wat vaak gebeurd, stoelen en tenten waren geregeld en er was al een start gemaakt met het koken van een feestmaal. Tot op donderdag ineens de familie van zijn moeders kant op de stoep stond met een brief van de rechtbank. Ze waren naar het gerecht gestapt om de rechten voor het lichaam op te eisen. Hij moest begraven worden in het dorp van zijn moeder, ‘waren ze die traditie helemaal vergeten’? Alsof een sterfgeval nog niet erg genoeg is is er nu een familieruzie ontstaan over waar het lichaam begraven moet worden. De voorbereidingen werden stopgezet, het lichaam verhuisde terug naar het mortuarium, waar het zal blijven tot de familie is uitgeruzied.    
En dit kan nog een hele tijd duren. Mijn vriendin was enigszins beledigd toen ik een beetje moest lachen om haar verhaal. Dit was namelijk niets, het kon nog veel erger. Ze vertelde over een familie waar de begrafenis wal achter de rug was. Na een week kwam ineens een onbekende tak van de familie het lichaam opeissen, het lichaam werd weer opgegraven en terug naar het mortuarium gebracht. Daar heeft het meer dan een jaar gestaan voordat de familie het eens was over de plaats waar het lichaam begraven moest worden. De ruzies hebben vooral economische redenen. Aangezien een begrafenis met zo veel geld en eten gepaard gaat is het voor een gemeenschap heel gunstig als er een begrafenis is. Bovendien blijft er altijd veel eten over wat er voor zorgt dat de familie de eerste weken geen eten hoeft te kopen.
Dit zijn gedeeltes van de cultuur die ik nooit zal snappen. Als mensen zich zo blijven bezighouden met de dood, in plaats van zicht richten op het leven zullen ze nooit een stap vooruit komen. Bovendien zijn we niet gemaakt voor de dood, maar voor een eeuwig leven!